Venture capital — co to za fundusze? Wady i zalety

Nisza venture capital istnieje ze względu na strukturę i zasady rynków kapitałowych. Jest ona ogromnie ważna dla wszystkich, którzy mają pomysł lub nową technologią, ale nie mają szans na dofinansowania z banku, który wymaga odpowiedniego zabezpieczenia. To właśnie wtedy, przedsiębiorca może starać się o wsparcie funduszu venture capital i zmienić swoją ideę w biznes.

Co to jest venture capital?

Venture capital, czyli kapitał wysokiego ryzyka to forma finansowania dla małych i średnich firm, szczególnie start-upów, które charakteryzują się dużym potencjałem wzrostu. Takie przedsiębiorstwa dysponują produktem lub pomysłem na usługę, których przyszłość jest bardzo niepewna, ale potencjalny sukces może przynieść zadowalający zysk. 

Wsparcie nie jest udzielane przez tradycyjne instytucje finansowe, takie jak banki, lecz przez wyspecjalizowane fundusze venture capital (VC). 

Venture capital może przyjmować formę inwestycji bezpośrednich w postaci zakupu udziałów lub akcji przedsiębiorstwa. Oprócz środków finansowych istotne jest również wsparcie merytoryczne w postaci eksperckiego doradztwa czy przekazywania know-how. 

Celem funduszy venture capital jest nie tylko zapewnienie finansowania, ale także wspieranie rozwoju i wzrostu wartości firmy, a w konsekwencji generowanie zysków poprzez późniejszą odsprzedaż udziałów lub akcji. Inwestycje tego typu są często długoterminowe i wiążą się z zyskiem uzyskanym z udziału w sukcesie rozwoju przedsiębiorstwa.

Jak działają fundusze venture capital?

Rodzaje venture capital wyróżnia się na podstawie etapów w rozwoju firmy, w którą fundusz inwestuje środki. 

Pierwszy typ finansowania to Pre-Seed, czyli udzielenie wsparcia na najwcześniejszym etapie rozwoju przedsiębiorstwa. Jest to moment, kiedy pomysłodawca próbuje opracować biznesplan. W ramach venture capital może otrzymać środki finansowe oraz wiedzę merytoryczną.

Drugi etap to Seed Funding. Wtedy nowa firma wprowadza produkt na rynek. To poprzedzone jest tworzeniem prototypów, testowaniem rozwiązań z różnym rezultatem. Ponieważ jeszcze nie generuje ona przychodów, firma będzie potrzebować venture capital do sfinansowania wszystkich swoich operacji.

Trzeci etap to Early-Stage Funding, czyli finansowanie na wczesnym etapie działalności. Firma ma już opracowany produkt, jest gotowana do działania na publicznym rynku, ale w tym celu potrzebuje kapitału na zwiększenie produkcji i sprzedaży, zanim będzie mogła samodzielnie finansować swoje działania. W tym momencie firma będzie się ubiegać o jedną lub więcej rund finansowania, zazwyczaj oznaczanych jako seria A, seria B itp.

Zakres udziału funduszu venture capital w start-upie, jest zależy od wielu czynników, takich jak sytuacja finansowa spółki, faza jej rozwoju oraz warunki negocjowane przed inwestycją. W niektórych przypadkach fundusz może uzyskać prawo do zarządzania lub współzarządzania firmą, a szczegóły takiego zaangażowania są ustalane w trakcie negocjacji umowy inwestycyjnej. Zazwyczaj firma jest wspierana przez fundusz VC przez okres od 3 do 7 lat.

Rodzaje venture capital w Polsce

Historia rynku venture capital w Polsce sięga lat dziewięćdziesiątych. Celem działalności pierwszych funduszy VC było wspieranie rozwoju sektora prywatnego w Polsce. Takie fundusze jak Polsko-Amerykański Fundusz Przedsiębiorczości były finansowane z pomocowych środków publicznych. Oczywiście, obok funduszy specjalnych, korzystających ze środków publicznych, rozwijały się fundusze komercyjne, takie jak Invesco. 

Dzisiaj na liście najaktywniejszych polskich funduszy venture capital znajdują się: 

1. Inovo.vc, 
2. SMOK Ventures, 
3. Black Pearls VC, 
4. Market One Capital, 
5. bValue, 
6. OTB Ventures, 
7. Ciech Ventures.

Największe fundusze venture capital na świecie

Na rynku międzynarodowym dominują fundusze venture capital, które w przeszłości zainwestowały w dzisiaj dobrze nam znanych gigantów, takich jak Google, Uber czy Spotify. 

1. Andreessen Horowitz, z siedzibą w Stanach Zjednoczonych, specjalizuje się w inwestowaniu w innowacyjne firmy technologiczne. Do dużych sukcesów inwestycyjnych tej firmy należą Facebook, Groupon i Twitter (obecnie X).
2. Sequoia Capital, również ze Stanów Zjednoczonych, ma bogate doświadczenie we wspieraniu start-upów technologicznych. Znane inwestycje obejmują Apple, Google, WhatsApp i Zoom.
3. Dragoneer Investment Group specjalizuje się w inwestowaniu w firmy o wysokim potencjale wzrostu na późnym etapie rozwoju. W inwestycyjnych sukcesach można wymienić Ubera, Spotify’a oraz Slacka.

Wady i zalety venture capital dla przedsiębiorców

Dla inwestorów, związanych z funduszami typu VC, największą korzyścią jest potencjalnie wysoki zwrot z inwestycji. Natomiast dla początkujących przedsiębiorców lista korzyści ze współpracy z funduszem venture capital jest o wiele dłuższa. 

Korzyści

1. Dostęp do niezbędnego kapitału na wczesnym etapie rozwoju działalności.
2. Wsparcie mentorskie i dostęp do wysokiej jakości wiedzy biznesowej.
3. Dywersyfikacja ryzyka inwestycji między założycielami firmy a inwestorami.
4. Zwiększenie wiarygodność i widoczność firmy, co może przyciągać uwagę klientów i innych inwestorów.
5. Pomoc w szybszym skalowaniu i rozwoju firmy.
6. Poprawa zdolności kredytowej przedsiębiorstwa.
7. Dostęp do szerokiej sieci kontaktów biznesowych.

Zagrożenia związane z funduszami venture capital

Pomimo wielu zalet dla przedsiębiorców, ta forma finansowania nie jest bez wad. Venture capital to kapitał wysokiego ryzyka, a inwestowanie środków pieniężnych w przedsiębiorstwa o niepewnej przyszłości musi być obarczone warunkami. 

Największym zagrożeniem do właścicieli firm jest częściowa utrata kontroli nad zarządzaniem w zamian za udzielenie finansowania. Współpraca z VC może wymagać od przedsiębiorców oddania części udziałów w firmie, co może prowadzić do utraty kontroli nad kierunkiem rozwoju firmy. Dodatkowo przedstawiciel funduszu VC dołączający do rady nadzorczej może ograniczyć autonomię przedsiębiorstwa.

Równie niekorzystna może być presja na natychmiastowe zwroty. Fundusze VC mają specyficzne oczekiwania dotyczące zwrotu z inwestycji, co może stwarzać presję na przedsiębiorstwa w osiąganiu zdefiniowanych celów finansowych. 

Dla kogo jest venture capital?

Finansowanie venture capital nie jest dostępne dla wszystkich firm. Fundusze VC zwykle poszukują tylko tych, które wykazują duży potencjał wzrostu i znaczne zwroty z inwestycji. 

Z perspektywy funduszy VC, idealny przedsiębiorca do nawiązania współpracy: 

• opowiada wciągającą historię, która jest łatwa do zaprezentowania inwestorom zewnętrznym;
• posiada produkt, pomysł na usługę lepsze niż u konkurencji;
• dysponuje dobrą kadrą kierowniczą;
• rozumie potrzebę szybkiego wejścia firmy na giełdę;
• sumiennie dąży do celu, zachowując przy tym elastyczność;
• potrafi rozmawiać się z grupą inwestorów;
• ma realistyczne oczekiwania co do procesu i wyniku.

Chociaż może się wydawać, że oryginalny pomysł i obiecujący profil przedsiębiorcy są wystarczające do przyciągnięcia inwestorów venture capital, nie jest to prawdą. Fundusze VC inwestują w „dobre branże”. Wg StartUs Insights, największe kwoty finansowania z funduszy venture capital otrzymują sektory związane z:

• zrównoważonym rozwojem;
• mobilnością;
• marketingiem i reklamą;
• usługami finansowymi;
• przemysłem energetycznym.

Źródła:

21 Top Venture Capital Firms in the World (2024 Updated)

20 most active Polish VC funds in H1 2023