Pragniesz, aby klienci mieli same najlepsze doświadczenia i nie odczuwali grama frustracji, będąc na Twojej stronie? Odkryj kim są, wczuj się w ich rolę i potrzeby. Prawda jest brutalna: w Internecie każda sekunda ma znaczenie, a cierpliwość użytkowników kurczy się z każdym kliknięciem. Zdecydowanie w osiągnięciu zadowalających efektów pomoże Ci dobrze zaprojektowana persona UX. Czym jest i jak ją skutecznie stworzyć? Bierzmy się do pracy i krok po kroku prześledźmy cały proces!
Persona UX: Poznaj swojego idealnego klienta
Jednym z najważniejszych narzędzi w arsenale UX designera jest tzw. persona. To fikcyjna, ale oparta na rzetelnych danych, reprezentacja idealnego użytkownika. Nie opisujemy tu pojedynczej osoby, ale raczej archetyp, który uosabia cechy, zachowania, potrzeby i cele całej grupy docelowej. Persony pozwalają projektantom wczuć się w potrzeby użytkowników i podejmować decyzje projektowe, które są zgodne z ich oczekiwaniami.
Czy Persona UX to przypadkiem nie to samo co grupa docelowa?
Otóż nie! Grupa docelowa to szeroka grupa odbiorców, do której kierowany jest produkt, strona czy aplikacja. UX persona to natomiast konkretny, fikcyjny profil, który reprezentuje typowego użytkownika z tej grupy. To tak jakbyśmy, zamiast mówić o „młodych ludziach” (grupa docelowa), powiedzieli o „25-letniej Ani, która uwielbia podróże i nowe technologie” (UX persona).
Dlaczego warto tworzyć persony UX?
Rzetelnie opracowane i aktualne UX persony nie tylko ułatwiają pracę projektantom, ale przede wszystkim przekładają się na lepsze doświadczenia użytkowników.
Dzięki nim możesz:
- Lepiej poznać perspektywę użytkownika, spojrzeć na produkt czy stronę www oczami klienta, zrozumieć jego motywacje, cele i frustracje.
- Tworzyć intuicyjne rozwiązania. Dobrze opracowana persona UX pomaga projektantom skupić się na potrzebach użytkowników i tworzyć rozwiązania, które są dla nich proste i przyjemne w użyciu.
- Oszczędzać czas i zasoby, identyfikując kluczowe funkcjonalności i eliminując zbędne elementy.
- Poprawić komunikację w zespole projektowym — konkretnie zdefiniowana UX persona gwarantuje spójne zrozumienie grupy docelowej przez wszystkich zaangażowanych w prace.
- Uprościć proces projektowania. Stworzona UX persona sprawia, że projektowanie staje się mniej skomplikowane, ukierunkowując proces twórczy i pomagając w osiągnięciu celu, jakim jest stworzenie produktu, który pokochają użytkownicy.
- Podejmować strategiczne decyzje. Persony pozwalają na lepsze zrozumienie potrzeb użytkowników, co ułatwia podejmowanie przemyślanych decyzji projektowych i kształtowanie ogólnego kierunku rozwoju produktu.
- Unikać wpadek. Skoro persona UX to odpowiednik naszego fikcyjnego, idealnego klienta, to jej analiza pomaga uniknąć typowych błędów projektowych, takich jak „elastyczny użytkownik” (czyli jego zbyt ogólne definiowanie) lub „projektowanie odwołujące się do siebie” (czyli projektowanie produktu wyłącznie z myślą o sobie, a nie o docelowej grupie odbiorców).
Zbuduj dom na mocnym fundamencie: UX persona vs. Architektura informacji
Kiedy wpiszesz do wyszukiwarki frazę „architektura informacji co to”, dowiesz się, że jest to sposób, w jaki organizuje się i strukturyzuje treści na stronie lub w aplikacji. Odpowiednio zaprojektowana architektura informacji sprawia, że użytkownicy łatwiej znajdują potrzebne informacje i wykonują zamierzone czynności w obrębie witryny
Aby móc odpowiednio opracować architekturę informacji, musisz jednak dogłębnie zrozumieć, kim są użytkownicy Twoich produktów czy usług oraz jak wchodzą w interakcję z informacjami na Twojej stronie.
O ileż łatwiej jest zbudować dom, jeśli wiemy, kto będzie w nim mieszkać. W końcu przecież inne potrzeby będzie mieć singiel, para z psem, czy wielopokoleniowa rodzina.
Właśnie tutaj (”cały na biało”) do akcji wkracza design persony UX. Persona dostarcza cennych informacji o tym, kim są Twoi użytkownicy, jakie mają cele i preferencje, a także jakie trudności mogą napotkać podczas korzystania z produktu lub witryny.
Łącząc architekturę informacji z personami UX, stworzysz produkty, które będą nie tylko estetyczne i funkcjonalne, ale przede wszystkim łatwe w nawigacji i dostosowane do potrzeb konkretnych użytkowników. A to z kolei płynnie prowadzi do kolejnego wniosku…
Persony UX to nie tylko design, ale i biznes!
Persona UX w rękach designera to nic innego jak narzędzie wyznaczające kierunek projektowania. Ale! Informacje, które UX persona dostarcza, powinny też interesować inne osoby w zespole. Dlaczego? Taka kreacja ma realny wpływ na wyniki biznesowe. Tworzenie person to inwestycja, która:
- Zwiększa ROI: Lepsze zrozumienie potrzeb użytkowników przekłada się na tworzenie produktów, które idealnie spełniają ich oczekiwania, co prowadzi do zwiększenia satysfakcji, lojalności i ostatecznie — zwrotu z inwestycji.
- Redukuje koszty rozwoju produktu: Persony pomagają w uniknięciu kosztownych błędów projektowych i skupieniu się na funkcjonalnościach, które są najważniejsze dla użytkowników.
- Zwiększa konwersję i sprzedaż: Produkty i usługi zaprojektowane z myślą o personach są bardziej intuicyjne i użyteczne, co przekłada się na wyższą konwersję i sprzedaż.
- Poprawia satysfakcję klienta: Zadowoleni użytkownicy chętniej polecają produkt i wracają do niego, co buduje pozytywny wizerunek marki.
- Wspiera strategie marketingowe: Persony UX dostarczają cennych informacji o grupie docelowej, co pozwala na lepsze dopasowanie strategii marketingowych i zwiększenie ich skuteczności.
Sprawdź Trendy UX na 2025 i dowiedz się, co będzie kształtować przyszłość projektowania!
A zatem do dzieła! Persona UX — krok po kroku
Zacznij od danych
Dane to absolutna podstawa. Zanim zaczniesz tworzyć UX personę, musisz zebrać rzetelne informacje o swoich użytkownikach (tych, których już masz, lub tych, których chcesz zdobyć).
Dane, które warto uwzględnić przy tworzeniu person, to m.in:
- Dane demograficzne: Wiek, płeć, lokalizacja, wykształcenie, zawód — te informacje pomogą Ci poznać podstawowe cechy Twojej grupy docelowej. Możesz je znaleźć w raportach branżowych, bazach danych klientów, a nawet w Google Analytics.
- Statystyki witryny: Google Analytics to prawdziwa kopalnia wiedzy o Twoich użytkownikach! Możesz tam sprawdzić, jakie strony odwiedzają, ile czasu na nich spędzają, skąd przychodzą, a nawet jakiego sprzętu używają.
- Ankiety i opinie klientów: Zapytaj swoich klientów wprost o ich potrzeby, preferencje i doświadczenia. Możesz to zrobić za pomocą ankiet online, formularzy kontaktowych, a nawet poprzez media społecznościowe.
- Narzędzia typu heatmap: Dowiedz się, jak użytkownicy poruszają się po Twojej stronie i na czym skupiają swoją uwagę. Narzędzia takie jak Hotjar pomogą Ci w wizualizacji zachowań użytkowników.
- Dane z CRM: Jeśli korzystasz z systemu CRM, możesz w nim znaleźć mnóstwo cennych informacji o swoich klientach, takich jak historia zakupów, preferencje produktowe, czy interakcje z obsługą klienta.
Pamiętaj, że różne metody zbierania danych dają różne rodzaje informacji. Warto więc łączyć źródła, aby uzyskać pełniejszy obraz swoich użytkowników.
Połącz kropki, czyli pora na analizę i identyfikację wzorców
Masz już spory pakiet danych o swoich użytkownikach? Świetnie! Teraz czas na trochę detektywistycznej pracy. Musimy przeanalizować zebrane informacje i odkryć w nich powtarzające się wzorce i trendy. W tym celu możemy wykorzystać kilka przydatnych technik:
- Mapowanie tzw. affinity diagram (diagram podobieństwa): To metoda grupowania podobnych danych w celu identyfikacji kluczowych tematów i wzorców. Wyobraź sobie, że rozrzucasz na podłodze wszystkie zebrane informacje o użytkownikach – notatki z wywiadów, odpowiedzi z ankiet, dane z Google Analytics. Następnie szukasz powiązań między nimi i grupujesz je w kategorie.
- Empathy map: To narzędzie, które pomaga wczuć się w sytuację użytkownika i zrozumieć jego potrzeby, myśli i uczucia. Empathy map składa się z czterech ćwiartek: „Co użytkownik mówi?”, „Co użytkownik robi?”, „Co użytkownik myśli i czuje?” oraz „Co użytkownik słyszy?”. Wypełniając te ćwiartki informacjami o użytkowniku, możemy lepiej zrozumieć jego perspektywę.
- Segmentacja odbiorców: To podział odbiorców na grupy o podobnych cechach behawioralnych. W tym celu definiujemy atrybuty wpływające na zachowania użytkowników, a następnie określamy możliwe wartości dla każdego atrybutu, umieszczając je na skalach. Na przykład, możemy podzielić użytkowników ze względu na częstotliwość zakupów (od „rzadko” do „często”) lub ze względu na zaawansowanie technologiczne (od „początkujący” do „ekspert”).
Najlepsze przed nami, czyli definiujemy nasze persony
Po przeanalizowaniu danych i zidentyfikowaniu wzorców możemy wreszcie przystąpić do stworzenia profilu persony UX. To etap, na którym nasza persona staje się realną postacią!
Taki profil powinien zawierać:
- Imię i nazwisko: Nadanie personie fikcyjnego imienia i nazwiska ułatwia jej zapamiętanie oraz personalizację. Zamiast mówić o „grupie docelowej nr 1”, możemy mówić o „Ani Kowalskiej”. To sprawia, że persona staje się bardziej realna i łatwiej nam ją sobie wyobrazić. Możesz też wejść na wyższy poziom kreatywności i nadawać personom bardziej opisowe nazwiska, np. : „Wanda Wygodna”, „Adam Ambitny”, „Kasia Kreatywna” itp. Jest to ogromne ułatwienie pracy zespołu przy kilku różnych personach.
- Profil demograficzny: Wiek, płeć, miejsce zamieszkania, wykształcenie, zawód, stan cywilny itp. Te informacje pomagają nam lepiej zrozumieć kontekst życiowy naszej persony.
- Profil psychograficzny: Wartości, zainteresowania, styl życia, motywacje, frustracje, cele. To informacje o tym, co jest dla naszej persony ważne, co ją napędza, a co ją blokuje.
- Zdjęcie: Dodanie zdjęcia, które wizualizuje personę i ułatwia jej zapamiętanie. Zdjęcie powinno być reprezentatywne dla danej persony i odzwierciedlać jej styl życia. Tutaj bezcennym wsparcie będą z pewnością narzędzia AI, za pomocą których możesz szybko wygenerować graficzną ilustrację każdej persony UX.
- Opis: Krótki opis, który oddaje istotę persony i jej podejście do produktu. Cytat może być autentyczną wypowiedzią użytkownika lub możesz stworzyć go na podstawie zebranej wiedzy.
Sam proces tworzenia persony ma ogromną wartość dla Ciebie i Twojego zespołu!
Persona UX - przykłady
- Dla sklepu internetowego z ekologiczną żywnością:
- Imię i nazwisko: Anna Artystyczna
- Wiek: 32 lata
- Zawód: Graficzka
- Wartości: Zdrowy styl życia, ekologia, zrównoważony rozwój
- Cele: Znalezienie zdrowej i ekologicznej żywności w dobrej cenie, wygodne zakupy online
- Frustracje: Brak czasu na zakupy, trudności w znalezieniu wiarygodnych informacji o produktach
- Cytat: „Chcę żyć zdrowo i dbać o planetę, ale nie mam czasu na chodzenie po sklepach.”
- Dla aplikacja do nauki języków obcych:
- Imię: Jan Naukowy
- Wiek: 25 lat
- Zawód: Student
- Wartości: Rozwój osobisty, podróże, poznawanie nowych kultur
- Cele: Nauka języka hiszpańskiego, swobodna komunikacja w podróży
- Frustracje: Nuda podczas tradycyjnej nauki, brak czasu na regularne lekcje
- Cytat: „Chcę mówić po hiszpańsku, żeby móc swobodnie podróżować po Ameryce Południowej.”
- Dla platformy do zarządzania projektami:
- Imię: Maria Menadżerska
- Wiek: 40 lat
- Zawód: Project Manager
- Wartości: Efektywność, organizacja, praca zespołowa
- Cele: Lepsza organizacja pracy, usprawnienie komunikacji w zespole, terminowa realizacja projektów
- Frustracje: Chaos w projektach, brak przejrzystości, problemy z komunikacją
- Cytat: „Potrzebuję narzędzia, które pomoże mi ogarnąć chaos i zapanować nad projektami.”
To tylko skrót tego, jak persona UX może wyglądać. W przypadku realnie projektowanej UX persony warto doprecyzować wszystkie możliwe informacje — nawet te, które na pierwszy rzut oka, wydają Ci się nieistotne. Świetnie tłumaczy to nasza Brand Communication Startegist – Weronika Harzyńska
Weronika Harzyńska
Brand Communication Strategist
Tworzenie person UX to nie tylko zabawa w wymyślanie sympatycznych awatarów użytkowników. To przede wszystkim narzędzie strategiczne, które pozwala przewidywać decyzje klientów i projektować doświadczenia, które będą nie tylko wygodne, ale też konwertujące. Bo UX bez strategii to jak świetny design, który nie sprzedaje – wygląda ładnie, ale nie działa.
Mało kto mówi o tym, że persony powinny być dynamiczne. Jeśli Twoja marka się rozwija, Twój produkt przechodzi redesign albo zmienia się otoczenie rynkowe – persony powinny ewoluować razem z nimi. Traktowanie ich jako statycznych bytów to klasyczny błąd.
Drugim problemem może być zbytnie poleganie na demografii. Spójrzmy na to tak: demograficznie Książę Karol i Ozzy Osbourne mają niemal identyczny profil, ale ich styl życia, potrzeby i motywacje nie mogłyby się bardziej różnić. To świetny dowód na to, że wiek, status rodzinny czy miejsce zamieszkania to za mało, by dobrze zrozumieć użytkownika.
Opieranie person wyłącznie na metryce prowadzi do kuriozalnych sytuacji. To tak, jakby założyć, że wszyscy 30-latkowie kochają podcasty kryminalne i przelewową kawę. (Spoiler: nie wszyscy). Dlatego, zamiast pytać:
- „Ile lat ma nasz użytkownik?”
- Lepiej zapytać: „Co sprawia, że podejmuje taką decyzję?”
Pro tip? Testuj persony tak samo jak testujesz produkt. Sprawdź, czy naprawdę odzwierciedlają realne zachowania użytkowników i aktualne dane. A jeśli nie? Czas na aktualizację!
Zaakcentuj to, co najważniejsze dla Twojego produktu
Podczas projektowania persony możemy postawić akcent na jej celu, roli lub charakterystycznych cechach, w zależności od tego, który z tych elementów jest kluczowy dla Twojego produktu cyfrowego.
- UX persona zorientowana na cel: Ten typ persony skupia się na konkretnym celu, jaki użytkownik chce osiągnąć za pomocą produktu. Na przykład:
Anna, 28 lat, graficzka: Chce szybko i łatwo znaleźć inspiracje do swoich projektów. Korzysta z aplikacji do tworzenia moodboardów i śledzi trendy w designie na Instagramie.
- UX persona zorientowana na rolę: Ten typ persony reprezentuje użytkownika pełniącego określoną rolę w organizacji. Na przykład:
Jan, 45 lat, menedżer projektu: Potrzebuje narzędzia do efektywnego zarządzania zadaniami i komunikacją w zespole. Korzysta z aplikacji do planowania projektów i wideokonferencji.
- UX persona ekstremalna: Ten typ persony uosabia użytkownika o skrajnych potrzebach i zachowaniach, co pozwala na identyfikację potencjalnych problemów z użytecznością produktu. Na przykład:
Krzysztof, 70 lat, emeryt: Ma problemy z obsługą komputera, potrzebuje prostego i intuicyjnego interfejsu. Korzysta z tabletu z dużymi ikonami i prostym menu.
Zosia, 10 lat, uczennica: Używa aplikacji do nauki języków obcych na smartfonie. Potrzebuje aplikacji z atrakcyjną grafiką i elementami grywalizacji.
Coś ekstra, czyli scenariusze i sytuacje
Masz już personę, która jest prawdziwym odzwierciedleniem Twojego idealnego klienta? Gratulacje! To jednak nie koniec przygody.
Czas na to, aby ta persona ożyła, a do tego przydadzą nam się scenariusze i sytuacje! To nic innego jak historie, które opisują, jak persona korzysta z Twojego produktu lub usługi w konkretnych sytuacjach. Dzięki nim możesz jeszcze lepiej zrozumieć, jak Twój produkt wpisuje się w życie użytkownika i jakie problemy może on napotkać podczas jego używania. Scenariusze pozwalają między innymi na:
- Analizę problemów
Pozwalają zidentyfikować potencjalne trudności, z jakimi może zetknąć się użytkownik podczas korzystania z Twojego produktu. Na przykład, jeśli Twoja persona to „Anna, 28 lat, graficzka”, scenariusz może opisywać, jak Anna korzysta z Twojej aplikacji do tworzenia grafik na tablecie podczas podróży pociągiem. Może okazać się, że w takiej sytuacji Anna ma problem z połączeniem z internetem lub z brakiem miejsca na dysku.
- Generowanie pomysłów na nowe rozwiązania
Mogą inspirować do tworzenia nowych funkcjonalności i ulepszeń produktu. Na przykład, jeśli w opracowanym przez Twój zespół scenariuszu okaże się, że Anna ma problem z synchronizacją plików między urządzeniami, możesz rozważyć dodanie funkcji automatycznej synchronizacji do Twojej aplikacji.
- Testowanie użyteczności
Mogą być wykorzystane do testowania użyteczności produktu lub usługi. Możesz poprosić użytkowników, aby „odegrali” scenariusz i sprawdzić, czy są w stanie wykonać zadanie bez problemów.
Jak tworzyć scenariusze?
- Skoncentruj się na konkretnej sytuacji: skup się na tym, aby opisać konkretną sytuację, w której persona korzysta z Twojego produktu.
- Używaj naturalnego języka: napisz scenariusz w sposób zrozumiały dla każdego.
- Postaw na szczegóły: uwzględnij jak najwięcej detali, aby zobrazować sytuację.
Przykłady scenariuszy:
- Anna, 28 lat, graficzka, korzysta z Twojej aplikacji do tworzenia grafik na tablecie podczas podróży pociągiem. Chce szybko stworzyć moodboard dla nowego projektu, ale ma problem z połączeniem z internetem. Jak Twoja aplikacja może jej pomóc w tej sytuacji?
- Jan, 45 lat, menedżer projektu, korzysta z Twojej platformy do zarządzania projektami podczas spotkania z zespołem. Chce przypisać zadania poszczególnym członkom zespołu i ustalić terminy ich realizacji. Jak Twoja platforma może ułatwić mu to zadanie?
Dzięki scenariuszom i sytuacjom, w których główną rolę grają Twoje persony, możesz jeszcze lepiej zrozumieć potrzeby swoich użytkowników, a tym samym stale zwiększać konkurencyjność swoich produktów.
Sprawdź, jak skuteczna analiza konkurencji może pomóc Ci wyprzedzić rywali i zwiększyć sprzedaż!
Kiedy Twoja persona UX woła o pomoc?
UX persony to nie statyczne portrety, które raz stworzone mogą wisieć na ścianie przez lata. Twoi klienci ewoluują, rynek się zmienia, a co za tym idzie, Twoje persony też powinny nadążać za tymi zmianami.
Kiedy więc bezwzględnie opracować lub zaktualizować swoje persony UX?
- Na początku nowego projektu: Zanim rozpoczniesz pracę nad nowym produktem lub usługą, stwórz persony, które pomogą Ci zrozumieć potrzeby Twojej grupy docelowej.
- Przy wprowadzaniu znaczących zmian w produkcie: Jeśli planujesz duży redesign lub dodajesz nowe funkcjonalności, zaktualizuj swoje persony, aby odzwierciedlały one aktualne potrzeby użytkowników.
- Gdy zmienia się Twoja grupa docelowa: Jeśli Twoja grupa docelowa się rozszerza lub zmieniają się jej potrzeby, zaktualizuj swoje persony, aby nadal były aktualne.
- Gdy masz problem z użytecznością produktu: Jeśli użytkownicy mają problemy z korzystaniem z Twojego produktu, może to oznaczać, że Twoje persony nie są już aktualne. W takiej sytuacji warto przeprowadzić badania użytkowników i zaktualizować persony.
- Co najmniej raz w roku: Nawet jeśli nie wprowadzasz żadnych znaczących zmian w produkcie, warto regularnie weryfikować i aktualizować swoje persony, aby mieć pewność, że nadal są one aktualne.
Pamiętaj, że aktualne persony to klucz do sukcesu w projektowaniu UX! Dzięki nim możesz tworzyć produkty, które są idealnie dopasowane do potrzeb Twoich użytkowników i przynoszą realne korzyści biznesowe.
Sprawdź, czym są deceptive design i dark patterns w UX i dowiedz się, jak wpływają na użytkowników!
